Mensen communiceren vooral met gesproken taal. Wanneer wij praten, begrijpt de hond niet wat wij zeggen. De hond begrijpt de klanken. Ze kunnen vaak geen onderscheid maken tussen bijvoorbeeld “zit” en “fit”. Ze begrijpen ook de toon, ze kunnen onderscheidt maken tussen een vriendelijke en een kwade toon. Honden kunnen niet praten met woorden. Ze gebruiken lichaamstaal om te communiceren. Een hond communiceert door middel van:
Zijn mimiek, gelaatsuitdrukking. Hij maakt gebruik van zijn ogen, stand van zijn oren, optrekken van de lippen, het laten zien van de tanden
Zijn lichaamshouding. Hij verstart zijn lichaam. Hij kan zijn houding hoger maken dan normaal. Hij kan zijn houding lager maken dan normaal
De houding en de beweging van zijn staart. (zie soorten kwispels)
Zijn manier en snelheid van bewegen.
Honden maken ook gebruik van geluiden, zoals piepen, janken, grommen en blaffen. Ze communiceren ook door middel van aanrakingen en geur. Een kwispelende staart betekent niet altijd dat een hond vriendelijk of blij is, het is alleen een teken dat de hond contact cq interactie met je heeft.
Verschillende vormen van kwispelen
Brede waaier kwispel. Dit is een vriendschappelijk kwispel.
Zwabber kwispel. Dit is een vriendschappelijke kwispel en wordt door de hond ook gebruikt als kalmerend signaal, agressie remmer.
Lage kwispel, staartwortel vast, slechts het staartpuntje beweegt. Dit is een vriendschappelijke, onderdanige kwispel en ook een agressie remmer.
Propeller kwispel. De staart draait als een propeller rond, van boven naar beneden. De hond is niet zeker van zijn positie, moet ik onderdanig of dominant zijn. Deze kwispel kan ook op stress duiden.
Stijve hoge kwispel met een kleine, korte uitslag, soms alleen een trilling. Deze kwispel getuigt van dominantie of agressie.
Dan kan een hond ook kalmerende (of stress) signalen laten zien, zoals:
Gapen
Hijgen
Trillen
Uitrekken
De bek aflikken
Tongelen, dit is het voorste puntje van zijn tong uitsteken en weer intrekken, vaak kijkt de hond dan ook weg
Voorpoot heffen
Staart in lagere houding dan normaal
Zijn lijf lager dan normaal
Oren naar achteren
Hoofd wegdraaien, schouders intrekken (vermijdingsgedrag)
Zonder aanleiding aan de grond gaan snuffelen
Wegkijken
Krabben terwijl de hond geen jeuk heeft
Kleine plasjes laten lopen
Dreigsignalen van de hond zien er als volgt uit:
Mondhoeken naar voren trekken
Lip optrekken en de voorste tanden laten zien
Grommen
Oren naar voren
Strak aankijken, dit noemt men fixeren
Hoge lichaamshouding, rugharen die omhoog staan
Staart in hogere houding dan normaal
Zijn lichaam verstijft, verstarren
Strakke loop
Blaffen
Sneppen, bijtintentie zonder de ander te bijten
Hoe kan men zien dat een hond bang is?
Lage houding, de hond maakt zich zo klein mogelijk
Staart laag of tussen de poten
Oren naar achteren
Trillen
Urine laten lopen
Hoe kan men zien dat een hond wil spelen?
Het spel begint met de speluitdaging, bijvoorbeeld de spelboog. De hond zakt door zijn voorpoten op de grond met zijn achterlichaam omhoog. Zie afbeelding hiernaast. De hele houding van de hond laat zijn vriendschappelijke bedoeling.
De oorschelpen zijn opzij gedraaid. Er zijn geen tanden zichtbaar. Brede kwispel. Deze brede kwispel is heel goed te zien bij bijvoorbeeld Labradors, maar veel minder bij andere rassen zoals de Whippet of de windhond.
Incidenten
Incidenten zijn vaak het gevolg van een verkeerde reactie op de lichaamstaal van de ander. De hond en mens begrijpen elkaar niet en/of omgekeerd. Een hond kan op verschillende manieren op een conflict reageren. De hond kan het conflict negeren, hij kan vluchten, verstijven van angst of vechten. De hond zal naar gelang zijn vroegere ervaringen één van deze strategieën kiezen.
Agressie is normaal gedrag en behoort tot de normale communicatie van honden. De hond kan agressie vertonen uit angst, pijn, prikkelbaarheid of frustratie. Het kan ook aangeleerd gedrag zijn. De hond heeft geleerd dat als hij zich agressief gedraagt, dit hem iets oplevert. Bijvoorbeeld: men loopt weg van de hond of men laat de hond dan met rust.
Hoe een hond op een bepaalde situatie zal reageren, is afhankelijk van een aantal factoren:
Het karakter van de hond. De genetische aanleg
De opvoeding en de socialisatie
De sociale status van de hond binnen het gezin
Eerder opgedane ervaringen.
Een hond die bedreigd wordt, zal naargelang de omstandigheden:
Vluchten
Verstarren, verstijven of bevriezen
Dreigen (dit is een waarschuwing)
Bijten
Honden bijten gewoonlijk niet zomaar. Voor honden tot bijten overgaan, hebben ze eerst dreigsignalen laten zien. Honden bijten niet alleen wanneer ze zich bedreigt voelen. Ze hebben er ook wel een reden voor, maar die is voor ons mensen niet altijd duidelijk.
Wanneer kunnen honden bijten:
Uit verdediging van hun voedsel, speelgoed of slaapplaats.
Uit verdediging van hun pups of hun eigenaars.
Uit angst.
Wanneer men ze straft.
Wanneer men ze pijn doet.
Een hond in het gezin
Het is belangrijk om je eerst goed te laten informeren over het ras, de plaats van herkomst, de leeftijd en het geslacht, voordat je tot de aankoop van een hond overgaat. Het is belangrijk om te zorgen voor een goede socialisatie en gewenning. Daarnaast is een correcte en consequente opvoeding essentieel. Socialisatie is het leren omgaan met andere levende wezens, zoals mensen, honden, andere dieren en voorwerpen.
De pup moet hiermee zoveel mogelijk positieve ervaringen opdoen in verschillende omgevingen. Opvoeden en socialiseren gebeurt vanaf het prille begin en loopt gedurende het leven van de hond verder. Opvoeden betekent de pup een aantal begrippen bij brengen en hem leren wat mag en wat niet mag.
Een goede hondenschool kan daarbij helpen. Het basisprincipe van een positieve opvoeding is, beloon goed gedrag en negeer ongewenst gedrag. Men kan een hond belonen met voedsel, een vriendelijk woord, spel of een aai.